ZMYSŁ DOTYKU- co się dzieje, gdy szwankuje?
Zmysł ten ma ogromne znaczenie dla rozwoju człowieka i jest naszym podstawowym narzędziem do poznawania świata. Informacja dotykowa trafia do naszego ciała przez specjalne komórki sensoryczne zwane RECEPTORAMI. Receptory odpowiedzialne za czucie powierzchniowe znajdują się w skórze, na całej powierzchni naszego ciała. Różnią się one od siebie budową i funkcjami. Jedne reagują na dotyk, inne na łaskotanie, pociąganie, ucisk itp. Liczba receptorów jest inna w każdej części naszego ciała- najwięcej znajduje się ich na wargach, dłoniach i stopach. Poziom ich wrażliwości to indywidualna cecha organizmu.
Zmysł dotyku ma bardzo duży wpływ na nasze zachowanie od czasów niemowlęcych do dorosłego życia. Wpływa zarówno na rozwój fizyczny, jak również psychiczny i emocjonalny. Abyśmy byli dobrze zorganizowani i zdrowi oraz mogli właściwie funkcjonować, potrzebujemy ciągłej stymulacji zmysłu dotyku. Objawy dysfunkcji tego zmysłu będą znacznie przeszkadzać w codziennym życiu.
W zaburzeniach wrażeń dotykowych możemy wyróżnić trzy typy :
- Nadwrażliwość dotykowa (obronność dotykowa)
- Podwrażliwość dotykowa (podreaktywność)
- Poszukiwacz wrażeń dotykowych
A oto jakie możemy wyróżnić objawy dysfunkcji zmysłu dotyku u poszczególnych typów
„O NIE!”–> NADWRAŻLIWOŚĆ (OBRONNOŚĆ) DOTYKOWA
- Gwałtowne reakcje na niespodziewany, nawet delikatny dotyk
- Nie lubi buziaków, ani przytulania- reaguje jakby to było bolesne
- Odpycha innych w celu uniknięcia bliskości
- Na niespodziewany dotyk natychmiast odpowiada atakiem, przerażeniem czy ucieczką
- Czasami zastyga w bezruchu
- Nie przepada za „brudnymi” zajęciami ( malowanie, klejenie, gotowanie, zabawy w piasku)
- Nie lubi nosić niektórych ubrań, jest wrażliwy na ich materiały, szwy, metki
- Nie cierpi chodzić boso
- Chce nosić ubrania z długim rękawem i długimi nogawkami, nawet przy wysokiej temperaturze, zaś przy niskiej na odwrót
- Często pociera dotknięte miejsce
- Nie lubi kąpieli, pływania, mycia zębów, obcinania włosów i paznokci, czesania włosów, czyszczenia nosa (preferuje wannę niż prysznic)
- Bywa niespokojne, a nawet agresywne w wietrzne dni
- Często chodzi na palcach
- Jest wybredne przy jedzeniu- unika niektórych potraw, wypluwa je z powodu ich faktury (np. grudek), wybiera tylko ciepłe lub zimne dania
- Nadmiernie się drapie, szczypie, gryzie, uderza głową
- Ma problemy w relacjach z rówieśnikami
„NUDA” –> PODWRAŻLIWOŚĆ DOTYKOWA
- Często jest nieświadome dotyku, chyba że jest on intensywny
- Posiada wysoki próg bólu
- Nie reaguje na ból fizyczny, zranienia, upadki, skaleczenia, zupełnie o tym nie wiedząc
- Nie zdaje sobie sprawy, gdy coś upuści
- Niska świadomość własnego ciała
- Nie zauważa gdy się pobrudzi na twarzy, ciele czy ubraniu
- Często źle zakłada ubrania
- Zadaje ból fizyczny innym, nie rozumiejąc ich cierpienia
- Ma kłopot z rozpoczęciem działania
- Nie potrafi ułożyć ciała do ubierania się
- Często przebywa długo w jednej pozycji
- Ma słabo wykształconą motorykę dużą i małą
„WIĘCEJ”–> POSZUKIWACZ WRAŻEŃ DOTYKOWYCH
- Wciąż chce dotykać przedmiotów i ludzi
- Pragnie długotrwałych doświadczeń, przy których zawsze robi się bałagan
- Pociera lub gryzie swoją skórę, owija kosmyk włosów wokół palca,
- Często chodzi boso
- Gryzie, szczypie, drapie siebie i innych
- Wielokrotnie dotyka powierzchni szorstkich, lubi to
- Poszukuje wibracji i silnych bodźców dotykowych
- Często na kogoś wpada, ociera się, obija się o coś
- Domaga się mocnego przytulania
- Chętnie żuje lub obgryza niejadalne przedmioty (paznokcie, ubrania, zabawki, kredki)
Tak przedstawiają się najważniejsze z objawów dysfunkcji zmysłu dotyku. Wrażenia dotykowe są potrzebne każdemu z nas. Gdy źródłem problemów jest przetwarzanie wrażeń dotykowych, terapia integracji sensorycznej może zdziałać prawdziwe cuda!
Dodalibyście coś do tej listy?
*** Tekst w oparciu o „Nie- zgrane dziecko” C.S. Kranowitz
